Pengertian Tembang Kinanthi, Watak, dan Contoh
![Pengertian Tembang Kinanthi, Watak, dan Contoh](https://disk.mediaindonesia.com/thumbs/800x467/news/2023/02/fceebe5a111d1bda0fdb62f4f727ce8c.jpg)
TEMBANG kinanthi merupakan tembang yang menggambarkan pembentukan jati diri dan mencari bekal ilmu baik secara formal maupun nonformal. Kata kinanthi berasal dari kata kanthi atau tuntun yang bermakna manusia membutuhkan tuntunan atau jalan yang benar untuk menggapai cita-cita.
Aturan sajak tembang kinanthi
Guru gatra: jumlah kalimat tiap bait 6 kalimat.
Guru wilangan: jumlah suku kata pada tiap larik yaitu 8,8,8,8,8,8 kalimat.
Guru lagu: jatuhnya vokal terakhir pada tiap larik yaitu u,i,a,i,a,i.
Watak tembang kinanthi
Tembang kinanthi berwatak mesra, penuh cinta kasih, dan senang. Tembang ini pada umumnya digunakan untuk menampilkan suasana yang anggun, penuh kebersamaan, penuh kasih sayang, penuh cinta, penuh kekerabatan, dan bersifat penuh persaudaraan.
Contoh tembang kinanthi
Tembang kinanthi dari Serat Wedhatama karya Kanjeng Gusti Pangeran Adipati Arya Mangkunegara ingkang Kaping IV.
1. Mangka kanthining tumuwuh,
Salami mung awas eling,
Eling lukitaning alam,
Dadi weryaning dumadi,
Supadi niring sangsaya,
Yeku pangreksaning urip.
Marma dan taberi kulup,
Angulah lantiping ati,
Rina wengi den anedya,
Pandak-panduking pambudi,
Bengkas kahardaning driya,
Supadya dadya utami.
Pangasahe sepi samun,
Aywa esah ing salami,
Samangsa wis kawistara,
Lalandepe mingis-mingis,
Pasah wukir reksa muka,
Kekes srabedaning budi.
Dene awas tegesipun,
Weruh warananing urip,
Miwah wisesaning Tunggal,
Kang atunggil rina wengi,
Kang mukitan ing sakarsa,
Gumelar ngalam sakalir.
Yen tan nartani ing kapti,
Dadi kawruhhe kinarya,
Ngupaya kasil lan melik.
Meloke yen arsa muluk,
Muluk ujare lir wali,
Wola-wali nora nyata
Anggepe pandhita luwih,
Kaluwihane tan ana,
Kabeh tandha-tandha sepi.
Kawruhe mung ana wuwus,
Wuwuse guma'ib-ga'ib,
Kasliring thithik tan kena,
Mancereng alise gathik,
Apa pandhita antiga,
Kang mangkono iku kaki.
Mangka ta kanga aran laku,
Lakune ngelmu sajati,
Tan dahwen pati openan,
Tan panasten nora jail,
Tan njurungi ing kaardan,
Amung eneng mamrih ening.
Kaunanging budi luhung,
Bangkit ajur ajer kaki,
Yen mangkono bakal cikal,
Thukul wijining utami,
Nadyan bener kawuhira,
Yen ana kang nyulayani.
Tur kang nyulayani iku,
Wus wruh yen kawruhe nempil,
Nanging lahire angalah,
Katingala angemori,
Mung ngenaki tyasing liyan,
Ajwa esak ajwa serik.
Yeku ilapating wahyu,
Yen yuwana ing salami,
Marga wimbuh ing nugraha,
Saking heb kang Maha Suci,
Cinancang pucuking cipta,
Nora ucul-ucul kaki.
Mangkono ingkang tinamtu,
Tampa nugrahaning Widhi
Marma ta kulup den bias,
Mbusuki ujaring janmi,
Pakoleh lahir batinnya,
Iyeku budi premati.
Pantes tinulad tinurut,
Laladane mrih utami,
Utama kembanging mulya,
Kamulyaning Jiwa dhiri,
Ora yen ta ngeplekana,
Lir leluhur nguni-uni.
Ananging ta kudu-kudu,
Sakadarira pribadi,
Ajwa tinggal tutuladan,
Lamun tan mangkono kaki,
Yekti tuna ing tumitah,
Poma kaestokna kaki.
2. Angulah lantiping ati,
Rina wengi den aneda,
Pandak-panduking pambudi,
Bengkas kahadaning driya,
Supaya dadya utami.
Makna:
Oleh karena itu rajinlah anakku,
Berlatih menajamkan perasaan,
Siang malam berusaha,
Berusahalah selalu,
Meredam nafsu pribadi,
Agar menjadi utama/mulia.
3. Ayawa sembrana ing kalbu,
Waasen wuwus sireki,
Ing kono yekti karasa,
Dudu ucape pribadi,
Marma den sembadeng sedya,
Wewesen praptaning uwis.
Makna:
Jangan lengkah di dalam hati,
Perhatikan kata-katamu,
Di situ tentu terasa,
Bukan ucapanmu sendiri,
Oleh karena itu bertanggung jawablah,
Perhatikan semuanya sampai tuntas.
4. Sirnakna semanging kalbu,
Den waspada ing pangeksi,
Yeku dalaning dalaning kasidan,
Sinuda saka sathithik,
Pamotahing nafsu hawa,
Linantih mamrih titih.
Makna:
Hilangkan keragu-raguan hati,
Waspadalah terhadap pandanganmu,
Itulah jalan yang baik,
Kurangilah dari sedikit,
Permintaan hawa nafsu,
Latihlah agar sempurna.
5. Aywa mematuh nalutlah,
Tanpa tuwas tanpa kasil,
Kasalibuk ing srabeda,
Marma dipun ngati-ati,
Urip keh rencananira,
Sambekala den kaliling.
Makna:
Jangan membiasakan diri berbuat aib,
Tidak ada gunanya tidak ada hasilnya,
Terjerat oleh rintangan/gangguan,
Oleh karena itu berhati-hatilah,
Hidup banyak rintangannya,
Godaan harus dihindari.
6. Umpamane wung lumaku,
Marga gawat den liwati,
lamun kurang ing pangarah,
Sayekti karendhet ing ri,
Apese kasandhung padhas,
Babak bundhas anemahi.
Makna:
Seumpama orang berjalan,
Jalan yang berbahaya dilalui,
Apabila kurang perhitungan,
Tentulah tertusuk duri,
Paling tidak terantuk batu,
Akhirnya terluka. (OL-14)
Terkini Lainnya
Aturan sajak tembang kinanthi
Watak tembang kinanthi
Contoh tembang kinanthi
Pemerintah Dinilai Belum Cukup Serius Kembangkan dan Lindungi Bahasa Daerah
Denny Caknan tak Menyangka Bisa Sukses Sampai Sekarang
Kumpulan 50 Nama Jawa Kuno untuk Bayi Perempuan dan Laki-laki
1.323 Kosa Kata Baru Masuk KBBI pada Pemutakhiran April 2023. Ada Dracin dan Halu
200 Kosakata Bahasa Jawa Krama Halus dan Kasar Berikut Terjemahannya
Podcast ODGJ: Bahas Isu dan Kritik Sosial Lewat Humor Satir Berbahasa Jawa
2 Kesenian Tradisional Sumedang Ditetapkan sebagai Warisan Budaya tak Benda
Membangkitkan Desa Bermodal Alam dan Budaya
Muhibah Budaya Jalur Rempah akan Singgah di Melaka
Bahasa Bali Terancam Punah, Generasi Z Diminta Gunakan dalam Keseharian
HUT Jakarta, Mandra Harap Budaya hingga Kesenian Betawi Terus Lestari
Dieng Culture Festival 2024 Bakal Digelar Agustus
Umur di Tangan Tuhan, Bantuan Hidup Dasar Mesti Dilakukan
Sengkarut-marut Tata Kelola Pertanahan di IKN
Panggung Belakang Kebijakan Tapera
Pancasila, Perempuan, dan Planet
Eskalasi Harga Pangan Tengah Tahun
Iuran Tapera ibarat Masyarakat Berdiri di Air Sebatas Dagu
Polresta Malang Kota dan Kick Andy Foundation Serahkan 37 Kaki Palsu
Turnamen Golf Daikin Jadi Ajang Himpun Dukungan Pencegahan Anak Stunting
Kolaborasi RS Siloam, Telkomsel, dan BenihBaik Gelar Medical Check Up Gratis untuk Veteran
Ulang Tahun, D'Cost Donasi ke 17 Panti Asuhan Melalui BenihBaik.com
Informasi
Rubrikasi
Opini
Ekonomi
Humaniora
Olahraga
Weekend
Video
Sitemap